Het onderzoek van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit Maastricht brengt de ontwikkeling van het aantal internationale afgestudeerden en hun blijfkans in Nederland voor de periode 2011-2022 in kaart. Daarnaast is onderzocht welke factoren samenhangen met een hogere blijfkans, en hoe arbeidsmarktprognoses veranderen als de blijfkans verandert. Veel internationale studenten die in Nederland blijven, vertrekken vanuit de regio naar de Randstad en Eindhoven, blijkt uit het onderzoek. 

Sterke groei aantal internationale afgestudeerden 

Het aantal én aandeel internationale studenten dat afstudeert aan Nederlandse hoger-onderwijsinstellingen is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Waar in studiejaar 2011/2012 nog zo’n 13.500 internationale studenten afstudeerden (16 procent van het totaal), waren dat er in 2021/2022 al 25.500 (23 procent van het totaal). Deze groei vond vooral plaats in het wo; met name bij de masters, maar recenter ook bij de bachelors. 

De meeste internationale afgestudeerden komen nog steeds uit EER-landen (zo’n 70 procent), hoewel de herkomst diverser wordt. Het aandeel Duitse en Chinese studenten neemt af, terwijl er relatief meer Italiaanse, Spaanse en Indiase studenten afstuderen.  

De populairste studierichting onder internationale studenten is ‘economie en maatschappij’, gevolgd door ‘techniek en ICT’. Deze laatste studierichting is vooral populair onder niet-EER-studenten. In de zorg- en onderwijsopleidingen zijn internationale studenten juist ondervertegenwoordigd. 

Hbo’ers vaker in Nederland dan wo’ers 

Afgestudeerden van hbo-opleidingen hebben een significant hogere blijfkans dan wo-afgestudeerden, luidt een opvallende bevinding. Hbo-afgestudeerden zijn een jaar na afstuderen nog 10 procentpunt vaker in Nederland dan wo-afgestudeerden, aldus de onderzoekers. Daarbij is gecontroleerd voor factoren zoals herkomst, opleidingsrichting, geslacht en leeftijd. 

De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.

De ROA-onderzoekers suggereren dat de sterkere binding van het beroepsonderwijs met de arbeidsmarkt hierin mogelijk een rol speelt. Ze roepen op tot nader onderzoek naar de onderliggende oorzaken van dit verschil, en stellen dat universiteiten wellicht kunnen leren van de aanpak in het hbo. 

Blijfkans recent gestegen 

De algemene blijfkans van internationale afgestudeerden is de laatste jaren gestegen, toont het ROA-onderzoek. Die bevinding is belangrijk voor het levendige debat over internationalisering en verengelsing van het hoger onderwijs. Daarin wordt de blijfkans van internationale alumni vaak aangehaald.  

Voor de meest recente afstudeercohorten (vanaf 2018/2019) ligt de blijfkans na één jaar (na afstuderen) op zo’n 43 procent, terwijl dit voor cohorten tussen 2013/2014 en 2017/2018 gemiddeld minder dan 30 procent was. De onderzoekers zien dit als een gunstige ontwikkeling, gezien de huidige krapte op de arbeidsmarkt en de economische baten die blijvende internationale studenten kunnen opleveren. 

Grote verschillen tussen opleidingsrichtingen en herkomstgroepen 

Er bestaan wel grote verschillen in blijfkansen tussen opleidingsrichtingen en herkomstgroepen. Zo hebben afgestudeerden uit de techniek en ICT een hoge blijfkans, met name onder niet-EER-studenten. De onderwijsmasters kennen de hoogste blijfkans van alle richtingen, maar trekken juist weinig internationale studenten. Bachelors in economie en recht hebben daarentegen veel internationale studenten, maar een lage blijfkans (vooral onder EER-studenten). 

Wat betreft herkomst valt op dat afgestudeerden uit buurlanden (met name Duitsland) een opvallend lage blijfkans hebben. Studenten uit andere Noordwest-Europese landen blijven zo’n tien procentpunt vaker dan Duitsers, en internationale studenten uit Zuid- en Oost-Europa zelfs 17 procentpunt vaker dan studenten uit buurlanden. Niet-EER-studenten hebben gemiddeld de hoogste blijfkans. 

Internationale studenten verlaten de regio en gaan naar de Randstad 

Hoewel internationale studenten tijdens hun studie verspreid zijn over verschillende studentensteden, trekken de blijvers na verloop van tijd vaak richting de arbeidsmarktregio’s rond de vijf grootste steden. De onderzoekers wijzen op de rol van Engelstalige werkomgevingen en de aantrekkingskracht van hoogstedelijke omgevingen met een internationalere bevolking . Ze waarschuwen dat dit kan leiden tot toenemende economische verschillen tussen regio’s. 

De ROA-onderzoekers hebben ook gekeken naar de impact van verschillende blijfkansscenario’s op arbeidsmarktprognoses. Veranderingen in de blijfkans van internationale studenten hebben invloed op de verwachte arbeidsmarktinstroom en -perspectieven voor verschillende opleidingsrichtingen, concluderen. De effecten zijn het grootst in richtingen met veel internationale studenten ten opzichte van de arbeidsvraag, zoals techniek en ICT. 

Studenten beslissen al aan het begin van de studie om hier te blijven 

Op basis van hun bevindingen doen de onderzoekers enkele belangrijke aanbevelingen voor beleid en praktijk. Maatregelen om internationale studenten voor de Nederlandse arbeidsmarkt te behouden moeten zich vooral richten op de periode vóór afstuderen, of zelfs vóór de studiekeuze, benadrukken.  

De meeste internationale studenten lijken namelijk al vroeg in hun studietraject een beslissing te nemen over hun toekomst in Nederland. Programma’s die studenten al tijdens hun studie in contact brengen met de Nederlandse arbeidsmarkt en cultuur, zouden effectiever kunnen zijn dan initiatieven die zich richten op alumni. 

Betere spreiding van afgestudeerden over het land 

Daarnaast pleiten de onderzoekers voor een betere spreiding van internationale afgestudeerden over het land. Momenteel trekken veel blijvende internationale studenten naar de grote steden, wat kan leiden tot toenemende regionale economische verschillen. Om dit tegen te gaan, suggereren de auteurs dat onderwijsinstellingen en regionale overheden kunnen samenwerken om internationale studenten in contact te brengen met potentiële werkgevers buiten de Randstad. Dit zou niet alleen kunnen helpen bij het aanpakken van arbeidsmarkttekorten in krimpregio’s, maar zou ook kunnen bijdragen aan een meer evenwichtige economische ontwikkeling van Nederland als geheel. 

Een derde aanbeveling richt zich op een betere afstemming tussen de studiekeuze van internationale studenten en sectoren met arbeidsmarktkrapte. Veel internationale studenten kiezen, net als Nederlandse studenten, voor studierichtingen die niet direct aansluiten op de huidige arbeidsmarkttekorten – vooral in maatschappelijke sectoren als onderwijs en zorg, constateren de onderzoekers. Ze suggereren dat verschillende actoren, waaronder onderwijsinstellingen en overheden, een rol kunnen spelen in het beter voorlichten van internationale studenten over arbeidsmarktperspectieven in verschillende sectoren. Dit zou kunnen helpen om de instroom van internationaal talent beter af te stemmen op de behoeften van de Nederlandse arbeidsmarkt. 

Meer aandacht voor Nederlands bij internationale studenten 

Tot slot wijzen de onderzoekers op het belang van taal en culturele integratie. Besteed meer aandacht aan Nederlands taalonderwijs voor internationale studenten, ook al volgen velen van hen Engelstalige opleidingen, schrijven ze. Tegelijkertijd moedigen ze werkgevers aan om kritisch te kijken naar hun taaleisen en te onderzoeken welke functies wellicht ook zonder perfecte beheersing van het Nederlands kunnen worden uitgevoerd. Deze tweeledige aanpak zou de arbeidsmarktintegratie van internationale afgestudeerden kunnen verbeteren, vooral in regio’s en sectoren waar beheersing van het Nederlands vaak een vereiste is. 

The post Internationale hbo-alumni blijven vaker in Nederland dan wo’ers  first appeared on ScienceGuide.

Het bericht Internationale hbo-alumni blijven vaker in Nederland dan wo’ers  verscheen eerst op ScienceGuide.