Naast de minister voor hoger onderwijs krijgt het ministerie van OCW ook twee staatssecretarissen; een voor primair en voortgezet onderwijs, en een voor het mbo. Dit staatssecretariaat zal worden ingevuld door de VVD. Het vervolgonderwijs zal dus onder één minister vallen, zoals ook afgelopen kabinetsperiode het geval was onder minister Dijkgraaf.  

De exacte verdeling wordt later bekend

De exacte verdeling van de portefeuilles wordt duidelijk bij het ‘constituerend beraad’, een eerste beraad van de nieuwe ministersploeg. Dan moet ook duidelijk worden wie op OCW de portefeuille voor leven lang ontwikkelen krijgt. 

Een van de belangrijkste taken voor de nieuwe NSC-minister wordt het realiseren van forse bezuinigingen. Er ligt een bezuinigingsopdracht van bijna een miljard euro voor het hoger onderwijs. Volgens het onderhandelaarsakkoord moet die deels worden verwerkelijkt door kortingen op de sectorplannen en het Fonds voor Onderzoek en Wetenschap. 

Zelfregie en wet 

Daarnaast is er een bezuiniging van bijna 300 miljoen euro ingecalculeerd op de internationalisering van het hoger onderwijs. Dit moet worden bereikt door het verminderen van de instroom van internationale studenten, wat alleen mogelijk is door de Wet internationalisering in balans (WIB) en zelfregie van universiteiten. Die zullen veel bacheloropleidingen moeten omzetten naar het Nederlands. Universiteiten hebben al laten weten het nieuwe coalitieakkoord en de bijbehorende bezuinigingsopdracht deze opgave een stuk straffer maken. 

De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.

Bij de zelfregieplannen die tot nu toe zijn gepresenteerd, hopen universiteiten vooral meer Nederlandse opleidingen aan te bieden naast de Engelstalige opleidingen die de afgelopen jaren veelvuldig zijn gecreëerd. Of de nieuwe NSC-minister daarmee genoegen neemt, is nog maar de vraag; de bezuiniging van 293 miljoen euro moet wel worden verwezenlijkt.  

Engels alleen nog op plekken van strategisch belang 

Het bevorderen van het Nederlands wordt weer een kerntaak van het hoger onderwijs, aldus een van de hoofdlijnen in het onderhandelaarsakkoord. Het Nederlands lijkt daarin nog veel meer prioriteit te hebben dan in de huidige Wet internationalisering in balans, die onlangs door demissionair minister Dijkgraaf naar de Kamer werd gestuurd. Het Engels moet in het hoger onderwijs dusdanig worden teruggedrongen dat het alleen nog wordt aangeboden op plekken die voor Nederland van strategisch belang zijn, aldus de nieuwe coalitie. Ook hierin lijkt men verder te willen gaan dan de WIB van minister Dijkgraaf; diens wetsvoorstel kent tal van uitzonderingen en bevat een ingewikkeld controlesysteem. 

De nieuwe NSC-minister moet daarnaast de langstudeerboete invoeren. Minister Dijkgraaf gaf gisteren nog aan dat het lastig zal zijn om dat al in 2026 te doen; de benodigde wetgeving moet dan al voor januari 2025 door beide Kamers zijn. Dit zou kunnen betekenen dat deze zomer alle verloven op het ministerie van OCW worden ingetrokken om de wetten nog dit jaar nog door de Kamers te loodsen, maar erg waarschijnlijk is dat niet. Deze langstudeerboete kan bij studenten op veel verzet rekenen: demonstraties op het Malieveld liggen in het verschiet. 

Alsof dat nog niet genoeg is, is dit nieuwe kabinet ook van plan om een nieuw bekostigingsplan in te voeren, namelijk dat van capaciteitsbekostiging. Dit is een majeure operatie die veel schikken en plooien vraagt: een nieuw bekostigingsmodel betekent immers ook dat er instellingen zijn die er op achteruitgaan. 

Komt Omtzigt zijn belofte na met iemand van buiten? 

De grote vraag is vooralsnog wie de post van minister voor hoger onderwijs zal bekleden en wie de staatssecretarissen worden. Voor andere ministeries en staatssecretariaten zingen reeds allerlei namen rond, vrijwel allen afkomstig uit fracties van coalitiepartijen.  

Dat de meeste kandidaten voor ministerposten momenteel in de Kamer zitten, staat in schril contrast met de belofte van NSC-voorman Pieter Omtzigt om een extraparlementair kabinet te vormen. Daarin zouden ook veel bewindslieden van buiten de politiek worden aangetrokken om het extraparlementaire karakter van het nieuwe kabinet te benadrukken. 

Houdt NSC zichzelf daar wel aan, dan zou een kandidaat als NSC-Kamerlid Rozanne Hertzberger afvallen voor de ministerpost op het ministerie van OCW. Enkele namen die wel opkomen zijn bijvoorbeeld Ad Verbrugge, UHD bij de VU en een bondgenoot van Pieter Omtzigt in diens strijd tegen het verengelste hoger onderwijs, en de Nijmeegse hoogleraar Lotte Jensen, eveneens een vocaal tegenstander van de verengelsing van het hoger onderwijs. 

The post NSC levert minister voor het hoger onderwijs  first appeared on ScienceGuide.

Het bericht NSC levert minister voor het hoger onderwijs  verscheen eerst op ScienceGuide.