Voordat Pieter Omtzigt zijn partij NSC oprichtte, had hij het er al over: de studiefinanciering aan buitenlandse studenten, die zo op kosten van de Nederlandse belastingbetaler in Nederland kunnen studeren – en daarna veelal weer vertrekken. Door NSC-Kamerlid Rosanne Hertzberger is dat onderwerp op de agenda blijven staan: zij stelde uitgebreide Kamervragen aan Minister van OCW Eppo Bruins. Die antwoordde eveneens uitgebreid.  

In 2024 hadden tenminste 20.681 buitenlandse studenten in Nederland recht op studiefinanciering – hetzij doordat ze hier werken, doordat hun ouders of partner hier als arbeidsmigrant wonen, omdat ze al vijf jaar in Nederland wonen, of wegens een stage. In 2017 betrof dit nog 5.660 buitenlandse studenten, bijna vier keer zo weinig als nu.  

Versoepelde urennorm voor studiefinanciering 

Negen van de tien buitenlandse studenten met recht op studiefinanciering krijgen dat vanwege hun werk alhier. Daar hoort meteen een belangrijke kanttekening bij, aldus de minister. De ‘urennorm’ om in aanmerking te komen voor studiefinanciering is namelijk sinds 2021 meer dan gehalveerd. In dat jaar moest een buitenlandse student nog 56 uur per maand of studiefinanciering te krijgen, terwijl deze urennorm inmiddels door rechterlijke uitspraken is teruggebracht tot 32 uur per maand of 24 uur gedurende tenminste zes maanden.  

Toch is deze versoepelde urennorm niet de enige reden, aangezien het aantal buitenlandse studenten met recht op studiefinanciering wegens werk bijna verdubbelde tussen 2017 en 2020 – nog voordat de versoepeling intrad. 

Daarnaast merkt minister Bruins op dat de cijfers geen onderscheid maken in de duur van de periode waarin een buitenlandse student recht had op studiefinanciering, of dit nu één maand of een heel jaar was. Daartegenover staat dat nog niet alle aanvragen voor studiefinanciering in 2024 zijn meegenomen, aangezien bij DUO nog een onbeoordeelde ‘werkvoorraad’ aan aanvragen aanwezig is. 

Norm voor ‘migrerend werknemerschap’ Europees vastleggen 

Hoe zit dat eigenlijk in buurlanden, wilde Hertzberger weten. Daar lijkt het op de Nederlandse situatie, tonen Bruins’ antwoorden: als ouders of een partner migrerend werknemer zijn, de student vijf jaar of langer in het land verblijft, of als wordt voldaan aan een urennorm voor werk. “In Duitsland gaat dat om gemiddeld 12 uur per week en in Denemarken om gemiddeld 10 tot 12 uur per week. In Finland en Zweden geeft gemiddeld 10 uur werken per week in de regel aanspraak op studiefinanciering via migrerend werknemerschap”, somt de minister op.  

Die norm voor ‘migrerend werknemerschap’ zou op Europees niveau moeten worden vastgelegd, is Bruins het eens met Hertzberger. “Ik ben voornemens om dit op Europees niveau te agenderen en mij in te zetten voor een aangescherpte definitie van dit begrip. Ik vind het niet wenselijk dat internationale studenten die weer vertrekken, voordat zij een bijdrage leveren aan de Nederlandse economie ook recht hebben op volledige studiefinanciering”, laat hij daarom optekenen. De minister zegt geen beloftes te kunnen doen, maar zal zich er “in ieder geval voor inzetten dat die norm hoger ligt dan de huidige geldende regel in Nederland.” 

Studiefinanciering voor de buren 

Over buurlanden gesproken. Het is mogelijk dat een niet-Nederlandse, in bijvoorbeeld Duitsland wonende en studerende student recht heeft op studiefinanciering vanuit Nederland. Dat kan als één van diens ouders wel in Nederland werkt voor een Nederlandse werkgever en daarom als ‘grenswerker’ wordt aangemerkt.  

Nederland heeft in studiejaar 2023-2024 voor 5,7 miljoen euro aan studiefinanciering uitgekeerd aan in totaal achthonderd niet-Nederlandse studenten die studeerden aan een niet-Nederlandse universiteit, tonen de antwoorden van Bruins. In studiejaar 2022-2023 ging het nog om 3 miljoen euro aan 562 van zulke studenten. Meer dan de helft van deze studenten woonde al vijf jaar of langer onafgebroken in Nederland, moet daarbij wel worden opgetekend. Dat zijn dus studenten die niet uit Nederland afkomstig zijn en niet in Nederland studeren, maar wel in Nederland wonen. 

Stapelen van buitenlandse uitkering en studiefinanciering kan niet 

Het stapelen van uitkeringen of vormen van bijstand door buitenlandse studenten is eveneens iets dat NSC niet graag ziet. In Nederland is dat echter niet mogelijk, blijkt uit de antwoorden van Bruins Als een buitenlandse student in een bepaalde periode een “tegemoetkoming in de kosten voor de toegang tot het onderwijs of voor levensonderhoud” uit een ander land krijgt, heeft die geen recht op studiefinanciering.  

Daarnaast wilde Hertzberger weten hoe DUO het inkomen van ouders weegt bij de bepaling van de hoogte van studiefinanciering als een buitenlandse student afkomstig is uit een Europees land met een veel lager loonpeil. Daarover kan Bruins kort zijn: zijn voorganger Dijkgraaf heeft al laten weten dat DUO geen andere inkomensgrens kan hanteren voor verschillende landen.  

The post Aantal buitenlandse studenten dat studiefinanciering krijgt verviervoudigd sinds 2017 first appeared on ScienceGuide.

Het bericht Aantal buitenlandse studenten dat studiefinanciering krijgt verviervoudigd sinds 2017 verscheen eerst op ScienceGuide.

Deze uitspraak kan verstrekkende gevolgen hebben voor de manier waarop DUO omgaat met studiefinanciering voor EU-studenten die in Nederland hebben gewerkt. Het kabinet wil die voorziening, in overleg met Europese lidstaten, versoberen voor studenten die niet uit Nederland komen. Dat moet een ‘aanzuigende’ werking van het Nederlandse hoger onderwijs tegengaan. 

Nulurencontract bij Domino’s

De zaak in Overijssel draaide om een student uit de EU die vanaf september 2021 psychologie studeerde aan de Universiteit Twente. Het is niet duidelijk uit welk land deze student afkomstig is. Van december 2021 tot december 2022 werkte hij op basis van een nulurencontract bij Domino’s. Na het einde van dit dienstverband ontving hij gedurende drie maanden een WW-uitkering. 

DUO kende de student aanvankelijk alleen voor de eerste helft van 2023 volledige studiefinanciering toe, omdat hij toen werd aangemerkt als ‘migrerend werknemer’. De student kreeg een prestatiebeurs en een aanvullende beurs, had een rentedragende lening, en had de beschikking over de OV-studentenkaart. Voor de tweede helft van het jaar kreeg hij alleen collegegeldkrediet. De student ging hiertegen in beroep bij de rechtbank.  

Het conflict draaide rond de vraag of de student na het beëindigen van zijn dienstverband zijn status als migrerend werknemer behield. DUO stelde dat dit slechts voor beperkte tijd het geval was, terwijl de student betoogde dat hij deze status voor onbepaalde tijd behield. 

Volgens Europese jurisprudentie 

De rechtbank heeft de student in het gelijk gesteld. Volgens de rechters volgt uit Europese regelgeving en jurisprudentie dat een EU-burger die een jaar of langer in Nederland heeft gewerkt en vervolgens onvrijwillig werkloos raakt, in beginsel zijn werknemersstatus voor onbepaalde tijd behoudt. Dit geldt zolang de persoon beschikbaar blijft voor werk en binnen redelijke termijn weer kan deelnemen aan de arbeidsmarkt. 

De rechter oordeelt dat DUO de student daarom voor onbepaalde tijd als migrerend werknemer had moeten beschouwen. Dit betekent dat hij op dezelfde manier behandeld moet worden als Nederlandse studenten wat betreft het recht op studiefinanciering. 

DUO voerde aan dat het noodzakelijk is om periodiek te controleren of een student nog voldoet aan de voorwaarden voor het behoud van de werknemersstatus. De rechtbank wees dit argument echter van de hand. Volgens de rechters is een dergelijke systematische controle in strijd met Europese regelgeving. Deze staat alleen controle toe als er ‘redelijke twijfel’ bestaat over de status van een EU-burger. Bovendien ligt de bewijslast in zo’n geval bij DUO, niet bij de student. 

De rechtbank heeft het besluit van DUO dus vernietigd en de dienst opgedragen een nieuwe beslissing te nemen. Daarbij moet DUO de student voor het hele jaar 2023 gelijkstellen aan een Nederlandse student wat betreft het recht op studiefinanciering. Ook moet DUO de proceskosten van de student vergoeden. 

Aanzuigende werking 

Het kabinet heeft in het regeerprogramma afgesproken om de studiefinanciering voor studenten uit de EER te versoberen. Dat moet in samenwerking met andere lidstaten gebeuren. De vrees bestaat nu dat studiefinanciering een aanzuigende werking heeft op internationale studenten. Tot dit geregeld is, hebben ook studenten die ontslagen worden en een WW-uitkering ontvangen dus recht op studiefinanciering van DUO. 

Zeker NSC is erop gebrand om de studiefinanciering voor niet-Nederlandse studenten te versoberen. Onlangs heeft NSC-Kamerlid Rosanne Hertzberger een reeks gedetailleerde vragen aan het kabinet gesteld om meer inzicht te krijgen in de omvang van deze groep en hoeveel studenten het studiejaar 2024-2025 studiefinanciering hebben aangevraagd.  

The post DUO moet van rechter ook werkloze EU-student studiefinanciering geven  first appeared on ScienceGuide.

Het bericht DUO moet van rechter ook werkloze EU-student studiefinanciering geven  verscheen eerst op ScienceGuide.