“Dood aan Arabieren, riepen ze naast de universiteit”
Het verbleekt bij het huidige Israëlische geweld in Gaza, maar ook in mei 2021 kende Palestina een periode van expliciet geweld. Na dreigende uithuisplaatsingen in Oost-Jeruzalem en politie-invallen in de Al-Aqsa-moskee tijdens Ramadan, vuurde Hamas vanuit de Gazastrook honderden raketten af, waarop het leger dat gebied binnenviel.
Dit leidde tot grote protesten van Palestijnse Israëli’s in steden zoals Jeruzalem, Tel Aviv, Haifa en Jaffa, tegenprotesten van Joodse Israëli’s, en volgens Amnesty excessief politiegeweld tegen de eerste groep. Een staakt-het-vuren tussen Hamas en de overheid werd gevolgd door massa-arrestaties van Palestijns-Israëlische demonstranten, waaronder veel studenten waren.
Palestijnse Israëli’s aan de universiteit
Palestijns-Israëlische studenten vormen zo’n twintig procent van de bachelorstudenten in Israël en hebben vaak te maken met racistische uitingen van medestudenten of docenten, hebben onderzoeken aangetoond. Dat leidt tot zelfcensuur bij Palestijns-Israëlische studenten, die vanwege hun etniciteit sowieso al minder rechten hebben dan hun Joods-Israëlische landgenoten.
Periodes van geweld maken hun precaire positie nog ingewikkelder. Onderzoeker Lamma Mansour van de University of Oxford heeft daarom geprobeerd in kaart te brengen wat de invloed was van de periode rond mei 2021 op Palestijns-Israëlische studenten. Daartoe nam ze interviews af met twaalf Palestijns-Israëlische studenten, vijf academici en drie medewerkers van maatschappelijk organisaties.
Markeren van Palestijns-Israëlische studentenhuizen
Rond mei 2021 ervoeren de Palestijns-Israëlische respondenten op meerder manieren geweld, toont het onderzoek. Geregeld noopte dat hen ertoe hun Palestijn-zijn te verbergen, vooral als ze zichtbaar Palestijns waren. Zo vertelde een Arabisch-sprekende studente dat ze in de bus haar telefoon niet opnam als haar moeder belde. Een andere, hijab-dragende studente schetste hoe ze zich moest vermommen als Joods-Israëlische vrouw om in een “erg racistisch” dorp een medische ingreep te kunnen ondergaan. “Ik ben een enorm makkelijk doelwit”, besefte ze: “Ik ben vrouw, Arabisch en moslim.”
In studentenbuurten waar Palestijns-Israëlische studenten woonden, marcheerden vaak groepen rechts-extremisten om de studenten angst aan te jagen. Daarbij werden huizen van Palestijns-Israëlische studenten ‘gemarkeerd’ en ‘s nachts aangevallen. De beveiliging van de universiteit was op die momenten nergens te bekennen.
Ook verhalen van anderen deden de angst toenemen. “Mijn broer stuurde me foto’s en video’s van mensen met stokken die ‘dood aan Arabieren’ riepen in de straat langs de universiteit. Dat zorgde ervoor dat ik niet meer terug wilde”, vertelt een respondent.
Niemand bleef
Niet zelden werden het geweld van rechts-extremisten of de politie lichamelijk. Een student beschrijft hoe een vreedzame demonstratie van Palestijnse Israëli’s na een kwartier gewelddadig werd opgebroken door de politie, waarbij mensen willekeurig in elkaar werden geslagen. “Het maakt dan niet uit of je student, kind of wat dan ook bent. Zolang je Palestijns bent, ben je een doelwit.”
Doelwit waren de Palestijns-Israëlische studenten ook online. Daar werden door extremistische groepen namen en adressen van studenten gedeeld met de oproep om fysiek geweld tegen hen te gebruiken, bijvoorbeeld omdat iemand een Palestijnse vlag had getoond. “En ze spoorden universiteiten aan om studenten te straffen, of ze gingen naar werkgevers van studenten met de boodschap ‘Jij hebt een werknemer die protesteerde’.”
Het leidde ertoe dat Palestijns-Israëlische studenten uit angst massaal de campus verlieten. “Ik herinner me veel verhalen van studenten die door andere studenten werden belaagd”, vertelt een respondent. Nave Sha’anan, een wijk in Haifa, liep zelfs helemaal leeg, vertelt een medewerker van een maatschappelijke organisatie. “Niemand bleef.” Naar huis gaan was echter geen sinecure, want niemand van de Palestijnse Israëli’s aldaar durfde het openbaar vervoer te gebruiken. “Uiteindelijk heeft een groep studenten zelf bussen geregeld en konden we naar huis gaan.”
Mijn perspectief veranderde enorm
Voordat de genoemde gebeurtenissen in 2021 plaatsvonden, was het zo’n eenentwintig jaar geleden dat het tot groot geweld kwam tussen de verschillende groepen Israëli’s. Voor de meeste Palestijns-Israëlische studenten was 2021 de eerste keer dat de scheiding in de Israëlische maatschappij zo hard voelbaar werd. “Mijn perspectief veranderde enorm”, vertelt een student. “Ik dacht altijd dat ik gewoon burger van dit land was en ik, ondanks het racisme en de ongelijkheid, dingen zou kunnen bereiken. Tijdens deze gebeurtenissen realiseerde ik me echter dat Israël er niet maalt om het schenden van mijn rechten.”
Dat schiep een band met Palestijns leed uit het verleden, blijkt uit de interviews. “De staat was racistisch, maar nu niet meer. De staat vermoordde Arabieren, maar nu niet meer”, schetst een student zijn vroegere beeld van de situatie. “Dit waren de eerste gebeurtenissen die voor mij politiek werkelijk werden. Ik besefte dat er een heldere lijn is tussen de Nakba, wat mijn ouders hebben meegemaakt, en wat ik nu meemaakte.”
Het bracht een hele generatie Palestijnse Israëli’s politiek besef van hun Palestijn-zijn bij, schetst een andere student. “Als er al iemand was die nog aarzelde, geen politieke kijk had – na deze gebeurtenissen was er geen twijfel meer.”
Tegelijkertijd groeide de kloof tussen de Joods-Israëlische en Palestijns-Israëlische werkelijkheid in de collegezaal. Terwijl het geweld tegen Palestijnse Israëli’s toenam, zat een respondente bijvoorbeeld zes uur lang in een collegezaal met Joods-Israëlische studiegenoten die bespraken dat ze reservist in het leger waren en naar Gaza zouden gaan.
Universiteiten schreeuwen alleen als brand henzelf bedreigt
De houding van universiteiten in mei 2021 roept vooral scepsis en cynisme op bij de Palestijns-Israëlische respondenten. Ja, universiteiten waren gematigder in hun uitingen dan het brede publiek, maar ze waren niettemin hypocriet, is de opvatting.
De interviews werden namelijk deels afgenomen in 2023, toen het Israëlische parlement instemde met het besluit dat overheidsbesluiten niet langer door het hooggerechtshof kunnen worden teruggedraaid. Dat universiteiten toen luid van zich lieten horen met de slogan ‘geen wetenschap zonder democratie’, ontging de Palestijns-Israëlische respondenten niet. “Als je zo democratisch en verlicht bent als je zegt, en gelijkheid zo’n kernwaarde is voor jou – waar was je de afgelopen zeventig jaar dan?”, verwoordt een student de frustratie. “Als de brand hén aangaat, willen ze wel ver gaan.”
Sommige universiteiten of docenten nodigden Palestijns-Israëlische studenten wel uit om te praten over hetgeen ze meemaakten, maar daaraan werden nooit concrete stappen verbonden. Studenten zagen er daarom vooral een manier in om de reputatie van de universiteit te beschermen. “Ze bleven gewoon doorgaan met colleges omdat de raketten niet meer kwamen – maar intussen stond een hele Arabische gemeenschap nog in brand”, vertelt een respondent.
Eén van de respondenten werd overigens door haar universiteit gestraft vanwege een pro-Palestijns bericht dat ze online deelde. Het kwam haar op een boete en een schorsing van een heel semester te staan.
Ongezien aggresieve houding van universiteit
Hoewel periodes van onrust en geweld in de regel uitzonderlijk zijn, moeten ze niet worden gezien als geïsoleerde gebeurtenissen die daarna weer uitdoven. “Ze zijn daarentegen integraal aan een cumulatief proces van identiteitsvorming, en hebben een blijvende impact nadat de onmiddelijke beroering luwt”, concludeert de onderzoeker.
Ze constateert ook dat de houding van universiteiten in 2021 schril afsteekt tegen de actieve betrokkenheid in 2023 en tijdens het huidige Israëlische geweld in Gaza. “Israëlische hoger-onderwijsinstellingen pakken nu, samen met de autoriteiten, hun Palestijns-Israëlische studenten op een agressieve manier zoals we die nog niet eerder hebben gezien, waarbij ze strafmaatregelen nemen tegen honderden studenten, vooral vanwege het online uiten van politieke opvattingen.
The post “Dood aan Arabieren, riepen ze naast de universiteit” first appeared on ScienceGuide.
Het bericht “Dood aan Arabieren, riepen ze naast de universiteit” verscheen eerst op ScienceGuide.